စစ်အေးတိုက်ပွဲပြီးဆုံးချိန်မှစ၍ နှစ်နိုင်ငံကြား နျူကလီးယားလက်နက်ထိန်းချုပ်ရေး၏ နောက်ဆုံးအစိတ်အပိုင်းဖြစ်သော New START ကို ရုရှားနိုင်ငံက ချိုးဖောက်ခဲ့ကြောင်း အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက အင်္ဂါနေ့တွင် စွပ်စွဲခဲ့ပြီး မော်စကိုက ၎င်း၏မြေပေါ်ရှိ စစ်ဆေးမှုများကို ခွင့်မပြုကြောင်း မော်စကိုက အင်္ဂါနေ့က စွပ်စွဲခဲ့သည်။
အဆိုပါ သဘောတူညီချက်သည် 2011 ခုနှစ်တွင် အသက်ဝင်ခဲ့ပြီး 2021 ခုနှစ်တွင် နောက်ထပ်ငါးနှစ် သက်တမ်းတိုးခဲ့သည်။ ၎င်းသည် အမေရိကန်နှင့် ရုရှားတို့ ဖြန့်ကျက်နိုင်သည့် မဟာဗျူဟာမြောက် နျူကလီးယားထိပ်ဖူး အရေအတွက်အပြင် မြေပြင်နှင့် ရေငုပ်သင်္ဘောမှ ပစ်လွှတ်သော ဒုံးကျည်များနှင့် ဗုံးကြဲလေယာဉ်များ စေလွှတ်ရန် ကန့်သတ်ထားသည်။ .
စစ်အေးကာလအတွင်း လက်နက်ထိန်းချုပ်ရေး သဘောတူညီချက်များစွာဖြင့် ချည်နှောင်ထားသည့် နှစ်နိုင်ငံသည် ကမ္ဘာ့နျူကလီးယားထိပ်ဖူး ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ကို အတူတကွ ပိုင်ဆိုင်ထားဆဲဖြစ်သည်။
ဝါရှင်တန်သည် အဆိုပါ သဘောတူညီချက်ကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းရန် စိတ်အားထက်သန်နေသော်လည်း မော်စကိုနှင့် ဆက်ဆံရေးမှာ ယခုဆယ်စုနှစ်များအတွင်း အဆိုးရွားဆုံးဖြစ်နေပြီး ယူကရိန်းကို ရုရှားက ကျူးကျော်ဝင်ရောက်လာခြင်းကြောင့် သမ္မတဂျိုးဘိုင်ဒင်၏ အုပ်ချုပ်ရေးယန္တရားအား ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းရန်နှင့် လုံခြုံစေရန် ကြိုးပမ်းမှုများကို ရှုပ်ထွေးသွားစေနိုင်သည်။
“စစ်ရေးလုပ်ဆောင်မှုတွေနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ဖို့ ရုရှားဘက်က ငြင်းဆိုလိုက်တာဟာ စာချုပ်အရ အရေးကြီးတဲ့ အခွင့်အရေးတွေကို အမေရိကန်ကို ကျင့်သုံးခြင်းကနေ တားဆီးပြီး အမေရိကန်-ရုရှား နျူကလီးယား လက်နက်ထိန်းချုပ်နိုင်မှုကို ခြိမ်းခြောက်နေပါတယ်” ဟု နိုင်ငံခြားရေးဌာနမှ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူတစ်ဦးက အီးမေးလ်ပေးပို့သည့် မှတ်ချက်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။
မော်စကိုသည် အဆိုပါ စည်းမျဥ်းများကို လိုက်နာရန် ပျက်ကွက်ပါက အနာဂတ် လက်နက် သဘောတူညီချက်များကို ထိခိုက်နိုင်သည်ဟု အမေရိကန် အထက်လွှတ်တော် အမျိုးသား လုံခြုံရေး ကော်မတီ အကြီးအကဲက ပြောကြားခဲ့သည်။
“ဒါပေမယ့် New START စာချုပ်ကို လိုက်နာဖို့ ကတိကဝတ်က မော်စကိုနဲ့ ဆီးနိတ်က စဉ်းစားနေတဲ့ အနာဂတ် ဗျူဟာမြောက် လက်နက်ထိန်းချုပ်မှုမှာ အရေးကြီးပါတယ်” ဟု ဒီမိုကရက်တစ် အထက်လွှတ်တော်အမတ် Bob Menendez၊ Jack Reid နှင့် Mark Warner က ပြောကြားခဲ့သည်။ ”
Menendez သည် Senate Foreign Relations Committee ကို ဥက္ကဌ ၊ Reid သည် Senate Armed Services Committee တွင် ဥက္ကဌ ဖြစ်ပြီး Warner မှ Senate Intelligence Committee ကို ဥက္ကဌ အဖြစ် တာဝန်ယူပါသည်။
မော်စကိုသည် ဩဂုတ်လတွင် သဘောတူညီထားသည့် စစ်ဆေးရေးဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို ဆိုင်းငံ့ထားကာ ၀ါရှင်တန်နှင့် ၎င်း၏ မဟာမိတ်များက အိမ်နီးချင်း ယူကရိန်းကို လွန်ခဲ့သည့် ဖေဖော်ဝါရီလက ကျူးကျော်ဝင်ရောက်ပြီးနောက် ခရီးသွားလာမှု ကန့်သတ်ချက်များ ချမှတ်ခဲ့ခြင်းအတွက် အပြစ်တင်သော်လည်း စာချုပ်ပါ စည်းကမ်းချက်များကို လိုက်နာရန် ကတိကဝတ်ပြုထားဆဲဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
စစ်ဆေးမှုများခွင့်ပြုခြင်းဖြင့် လိုက်နာရန် ရုရှားနိုင်ငံသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိရန် “သန့်ရှင်းသောလမ်းကြောင်း” ရှိကြောင်း အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဌာနမှ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက ပြောကြားခဲ့သည်။
“New START သည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ အမျိုးသားလုံခြုံရေး အကျိုးစီးပွားအတွက် ကျန်ရှိနေသည်” ဟု ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက ပြောကြားခဲ့သည်။
မော်စကိုနှင့် ဝါရှင်တန်တို့ကြား စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုအသစ် စတင်ရန် မူလက အီဂျစ်တွင် နိုဝင်ဘာလအတွက် စီစဉ်ထားသည့် ရက်ချိန်းအသစ်ကို ရုရှားက ရွှေ့ဆိုင်းလိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်။
ဝါရှင်တန်သည် ယူကရိန်းရှိ မော်စကိုအပေါ် မဟာဗျူဟာကျရှုံးမှုကို ထိခိုက်စေရန် ကြိုးပမ်းနေသောကြောင့် အစားထိုးခြင်းမရှိဘဲ စာချုပ် 2026 တွင် သက်တမ်းကုန်ဆုံးနိုင်ကြောင်း ရုရှားက တနင်္လာနေ့တွင် အမေရိကန်သို့ ပြောကြားခဲ့သည်။
မော်စကိုသည် 2026 ခုနှစ်နောက်ပိုင်းတွင် နျူကလီးယားလက်နက်ထိန်းချုပ်ရေးသဘောတူစာချုပ်မရှိဟု မျှော်မှန်းနိုင်ပါသလားဟု မေးမြန်းရာ လက်ထောက်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Sergei Ryabkov က နိုင်ငံပိုင်ရုရှားထောက်လှမ်းရေးအေဂျင်စီအသစ်အား “ဒါက အလွန်ဖြစ်နိုင်ချေရှိတဲ့ မြင်ကွင်းတစ်ခုပါ။”
ကျူးကျော်ပြီးကတည်းက အမေရိကန်သည် ယူကရိန်းအား လုံခြုံရေးအကူအညီ ဒေါ်လာ ၂၇ ဘီလီယံကျော် ထောက်ပံ့ပေးခဲ့ပြီး Stinger လေကြောင်းရန်ကာကွယ်ရေးစနစ် 1,600 ကျော်၊ Javelin တင့်ဖျက်ဒုံးစနစ် 8,500 နှင့် ကျည် 155 မီလီမီတာ အမြောက်ကျည် 1 သန်းကျော် အပါအဝင်ဖြစ်သည်။
မှတ်ချက်အများစုသည် သက်ဆိုင်ရာနှင့် မထိခိုက်သရွေ့ ပို့စ်တင်နေသော်လည်း၊ ကြီးကြပ်သူများ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်များသည် အတ္တဆန်ပါသည်။ ထုတ်ပြန်ထားသောမှတ်ချက်များသည် စာဖတ်သူ၏ကိုယ်ပိုင်အမြင်များဖြစ်ပြီး Business Standard သည် မည်သည့်စာဖတ်သူ၏မှတ်ချက်ကိုမျှ ထောက်ခံခြင်းမရှိပါ။
စာတိုက်အချိန်- Feb-07-2023